DEPREM VE PSİKOLOJİK İLK YARDIM

DEPREM VE PSİKOLOJİK İLK YARDIM

Deprem, gerçekleştiği yerde çevresel hasarların yanında fiziksel, ekonomik ve sosyal kayıplar da meydana getiren bir doğa olayıdır. Deprem sonrası etkilenen kişilere erken dönemde ve yeterli düzeyde sağlanacak olan psikososyal müdahaleler, yaşanan sıkıntının ruh sağlığı sorunlarına dönüşmesini önlemede etkilidir. Özellikle çocuklar deprem anında ve sonrasında yetişkinlere göre daha çok etkilenirler. İnsanların büyük bir bölümü birkaç hafta içerisinde yeni duruma alışıp, zorluklarla başa çıkmaya çalışırken bazı insanlar için süreç, aylar ve bazen yıllar boyu devam eder. Bu duruma Travma Sonrası Stres Bozukluğu denir. Travma sonrası stres bozukluğunda travma yaratan olay devamlı olarak zihinde ve rüyalarda canlanır, travmayı hatırlatan olaylardan kaçınma, yaşama dair umutsuzluk, uyuyamama, öfke ve huzursuzluk bulgularına rastlanır.

Psikososyal müdahalelerin en erken aşamasında psikolojik ilk yardım yer alır. Psikolojik ilk yardım, olağan dışı durumlar sonrasında ortaya çıkan ilk duygusal tepkilerin ağırlığını azaltmak amacı ile kişiye sunulan insani ve destekleyici bir müdahaledir. Depremin hemen sonrasında yapılacak psikolojik yardımda kişiye, yaşadıklarını ve duygularını rahatça belirtme olanağını vermek, zihinsel ve bedensel rahatlamaya olanak sağlamak, ulaşabildiği yakınlarının yardımını istemesi için cesaretlendirmek, travmanın yaratabileceği duygusal sorunlar konusunda bilgiler sunmak önemlidir. Deprem sürecini yaşayan kişi, konuşmak istemediği takdirde, buna zorlanmamalıdır. Kendisinin arzu ettiği bir zamanda duygu ve deneyimini paylaşabileceğini bildirmek, kişinin rahatlamasını sağlayacaktır. Konuşulduğunda, kişinin yaşadıklarını önemsizleştiren, deneyimini anlatmasına ve yaşamasına izin vermeyen, duyguları bastırmaya teşvik eden yorumlardan kaçınılmalıdır.

OKUL TEMELLİ PSİKOLOJİK İLK YARDIM

Psikolojik ilk yardım okul ortamında ya da okul dışında bir alanda ortaya çıkan kritik ve acil bir durumun hemen sonrasında öğrencilere, ailelere, okul personeline ve diğer kişi ve kurumlara yardımcı olmayı amaçlayan ve kanıta dayalı bir müdahale modelidir. Amacı; okulda yaşanan acil bir durumun sonrasında öğrencilerin, ailelerin, okul personelinin stresini azaltmak, mevcut ihtiyaçlarını karşılamalarına yardımcı olmak ve uyum sağlayıcı bir işlevselliği teşvik etmektir. Psikolojik ilk yardım profesyonel bir yardım ve profesyoneller tarafından yapılan bir yardım değildir. Okullarda özellikle psikolojik ilk yardımı okul psikolojik danışmanı sunmakla birlikte bu konuda eğitim almış personellerde sunabilmektedir. Psikolojik ilk yardım afet sürerken ya da hemen ardından uygulanabilir ve bu uygulama uzun dönemli sorunların önüne geçebilir. Ayrıca yalnızca öğrenciler için değil, aynı zamanda ebeveynler, bakım verenler ve okul personeli içinde bu hizmet sunulmaktadır. Nitekim okullarda bu hizmetin kalitesini arttırmak ve öğrencilerin deprem sonrası yaşadıklarını atlatamadığını düşünen personel alanında uzman değilse öğrenciyi profesyonel bir destek alması konusunda okul psikolojik danışmanına yönlendirmelidir. Günümüzde psikolojik danışmanı olmayan okullara ise ivedi bir şekilde okul psikolojik danışmanı ataması yapılmalı, köyden kente her öğrencimiz için fırsat ve imkân eşitliği sunulmalıdır.